Najbardziej rozpoznawalny budynek w Warszawie, od lat dzieli społeczeństwo. Zwolennicy PRL-owskiej budowli uznają ją za budynek zaadaptowany do potrzeb miasta i element krajobrazu Warszawy, prezentujący architekturę lat 50. XX wieku. Przeciwnicy nazywają ją górującym nad stolicą symbolem stalinizmu i dominacji ZSRR nad Polską. PKiN niewątpliwie porusza i robi wrażenie, a Ty sam możesz się przekonać, co kryją jego wnętrza!
Spis treści
Pałac Kultury i Nauki – historia
Pomysł budowy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie został zainicjowany przez Józefa Stalina na początku lat 50. XX wieku. Miała to być forma daru dla narodu polskiego od ZSRR. 5 kwietnia 1952 roku podpisano umowę zlecająca budowę gmachu, według projektu Lwa Rudniewa – radzieckiego architekta i przedstawiciela socrealizmu. Prace przygotowawcze obejmowały decyzje o wysokości budynku (pierwotnie miał on się wnosić na 120 metrów) oraz wyburzenie blisko 170 kamienic, które przetrwały wojnę (mieszkańcy zostali przeniesieni do nowego osiedla na Muranowie).
Budowa ruszyła 1 maja 1952 roku i trwała do 2 lipca 1955, do pracy zostało zatrudnionych blisko 9 tys. robotników z Polski i ZSRR. Ponieważ prace trwały w trakcie odbudowywania Warszawy po wojnie, co utrudniało prace, a także ograniczało warunki mieszkaniowe, dla pracowników powstało specjalne osiedle na Jelonkach, złożone z drewnianych domków.
W trakcie budowy, w 1953 roku, zmarł Józef Stalin; decyzją rządzących budynek miał nosić nazwę Pałac Kultury i nauki im. Józefa Stalina (do zmiany na PKiN doszło w 1956 roku). 21 lipca 1955 roku pałac został oddany do użytku. Na tamten monet stanowił drugi najwyższy budynek w Europie oraz ósmy na świecie. Tytuły zostały zachowane do 1990 i 1961 roku.
Mimo prawie 70 lat od zakończenia budowy, budynek wciąż wzbudza kontrowersje. Przeciwnicy PKiN twierdzą, że jest to symbol radzieckiej dominacji nad Polską (za główny powód podaje się czas jego budowy, czyli głęboki stalinizm), planowano zasłonić go innymi drapaczami chmur, a nawet zburzyć. Zwolennicy PKiN tłumaczą, że budynek pełni wiele ważnych funkcji i na przestrzeni lat trwale wpisał się w krajobraz Warszawy.
W 2007 roku, 2 lutego Pałac Kultury i Nauki w Warszawie został wpisany do rejestru zabytków, co spotkało się ze sprzeciwem 70-osobowej grupy osób ze świata nauki, kultury i mediów. Przeciwnikami tej inicjatywy były także osoby ze środowiska PAN-u, UJ oraz, już nieistniejącej „Inicjatywy Małopolskiej im. Władysława Łokietka”. Po drugiej stronie opowiedzieli się zwolennicy, twierdząc, ze PKiN to jeden z niewielu przykładów w pełni zachowanej architektury z lat 50., łącznie z socrealistycznymi wnętrzami i w pełni zachowanym stylem art déco.
Pałac Kultury i Nauki – taras widokowy
Znajdujący się na 30 piętrze wieży pałacu taras widokowy pozwala na zobaczenie pełnej panoramy miasta z wysokości 114 metrów. Na poziom dostaniesz się windą, przejazd zajmuje jedynie 19 sekund. Dzięki specjalnie przygotowanym teleskopom możesz dojrzeć punkty oddalone nawet o 20 km! Obserwacje dodatkowo ułatwia nizinne ukształtowanie Warszawy, okolic i całego Mazowsza.
Zobacz także: Zadziwiające zabytki Wrocławia – weekend w stolicy Dolnego Śląska
Decyzja o wysokości wieży została podjęta przed rozpoczęciem budowy – budowniczowie z Polski i Rosji, na czele z Rudniewem, wybrali się w okolice mostu Śląsko-Dąbrowskiego, z którego mieli wybrać wysokość wieży. W miejscu budowy PKiNu latał mały samolot z przyczepionym balonem. Dzięki połączeniu radiowemu między pilotami i architektami balon wznosił się na konkretną wysokość zaproponowaną przez projektantów. Rosyjscy budowniczowie chcieli wybudować wieże do wysokości 120 metrów, jednak polscy architekci zaczęli krzyczeć „wyżej!”. Balon ostatecznie wzniósł się na wysokość 230. W ten sposób zatwierdzono projekt, w którym główna wieża ma 120 metrów, wieżyczka – 160 a iglica – 230.
Niestety wieża PKiN ma w swojej historii także mroczniejsze wydarzenia. W 1956 roku miała miejsce seria samobójczych skoków z 30 piętra. Pierwszym skoczkiem był Francuz, kolejne 7 skoków oddali Polacy. Po tym incydencie zdecydowano o wstawieniu krat w tarasie.
Plac defilad
PKiN został wybudowany na śródmieściu, w bliskim sąsiedztwie centrum miasta. Pod jego budowę został utworzony Plac Defilad o powierzchni 24 ha, ograniczony ulicami: Świętokrzyską, Alejami Jerozolimskimi i Marszałkowską. Plac jest jednym z najmłodszych w Warszawie, powstał razem z budową PKiNu, na potrzeby zgromadzeń publicznych, miał szczególe znaczenie w czasach PRL, ponieważ odbywały się na nim zgromadzenia partyjne oraz defilady. Razem z przemianami ustrojowymi plac stracił na ważności, choć corocznie w tym miejscu odbywa się Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, organizowana też jest Strefa Kibica, tak jak miało to miejsce na Euro 2012.
Od wielu lat trwają rozmowy na temat zagospodarowania placu oraz decyzji co do przebudowy, wyburzenia lub przekształcenia Pałacu, jednak po 2007, wraz z decyzją o uznaniu budowli za zabytek, wszelkie prace wydają się niemożliwe i pozostają na etapie planowania.
W pobliżu Placu Defilad znajduj się m.in.: Park Świętokrzyski, Stacja Metra Centrum i Świętokrzyska, Dworzec Warszawa Centralna i Warszawa Śródmieście.
Pałac Kultury i Nauki – zwiedzanie
Atrakcje w Warszawie, jakie odkryjesz w samym PKiNie, zapewne skłonią Cię do odwiedzin stolicy i zabytku kilkukrotnie; nie sposób zobaczyć je wszystkie za jednym razem!
Poza wejściem na taras widokowy na 30. pietrze warto skorzystać z wycieczki z przewodnikiem po Pałacu Kultury i Nauki. W trakcie oprowadzania będziesz mieć okazje poznać historie budynku i jego powstania oraz odwiedzić pomieszczenia reprezentacyjne. Przewodnicy dbają o zapewnienie rozrywki, dlatego 45-minutowe zwiedzanie okraszone jest wieloma anegdotkami, zabawnymi historiami i podanymi w przystępny sposób faktami na temat budynku.
Zobacz także: Noclegi – Zakopane i okolice
Ponadto w gmachu mieszczą się dwa muzea – Narodowe Muzeum Techniki oraz Muzeum Ewolucji PAN. Pierwsze z nich powstało w 1950 roku i stanowi największy w Polsce odział muzealny poświęcony technice. Pośród zbiorów można znaleźć kolekcję motocykli „Sokół”, odbiorniki radiowe, aparaty geodezyjne, mechanizmy górnicze i hutnicze oraz inne twory polskich techników. Eksponaty są dostępne na wystawach stałych, ponadto muzeum organizuje wystawy czasowe oraz bierze udział w różnych wydarzeniach, m.in.: Nocy Muzeów. Władze organizują także warsztaty, lekcje muzealne, zloty, prelekcje i spotkania tematyczne w dziedzinie techniki i technologii polskiej.
Muzeum Ewolucji PAN istnieje w PKiN-ie od 1968 roku, której wystawy skupiają się na ewolucji gatunków, od dinozaurów do znanych nam dzisiaj stworzeń. Jednymi z ciekawszych znalezisk, które należą do eksponatów muzeum, są mongolskie dinozaury wraz z jajami, gady i płazy z Krasiejowa tzw. polskie dinozaury, wystawa poświęcona pochodzeniu człowieka oraz proces ewolucji gadów.
Teatr w Pałacu Kultury
Pałac Kultury i Nauki w Warszawie poza Muzeami, Pałacem Młodzieży, basenem oraz salami reprezentacyjnymi mieści w sobie aż 4 teatry: Studio, Dramatyczny, Lalka oraz 6. piętro. Pod dachem PKiNu każdy może zaleźć coś dla siebie.
Tatr 6. piętro od początku istnienia kieruje się zasadą Wyższy Poziom Teatru. Dzięki temu masz okazję zobaczyć spektakle nietuzinkowe, zapadające w pamięć i wyjątkowo dopracowane. Teatr Studio powstał w 1972 roku z inicjatywy Józefa Szajny przez przekształcenie Teatru Klasycznego. W Teatrze Dramatycznym będziesz mieć okazję powrócić do klasyki, zobaczyć spektakle inspirowane największymi, światowymi artystami. Teatr Lalka to najstarszy teatr lalkowy założony w 1945 roku. Niesamowitym przeżyciem będzie zobaczyć Odyseję wykonaną przy użyciu kukiełek, przekonaj się o tym sam!
Atrakcje w Warszawie to niekończąca się historia, poznanie każdego miasta i jego historii potrafi zając nawet lata. Odwiedziny Pałacu Kultury i Nauki to jedynie namiastka tego, co znajdziesz w stolicy, ale na pewno nie będziesz się nudzić!
