Gmina Lanckorona to niewielki obszar położony w Małopolsce. W jego obrębie znajduje się ciekawa wioska o tej samej nazwie. Lanckorona ma kilka atutów, które stanowią magnes dla turystów. Można tam zobaczyć oryginalną zabudowę z XIX wieku, charakterystyczne drewniane wille czy ruiny zamku. Lanckorona słynie także z aniołów oraz ceramiki, które spotyka się tu na każdym kroku. Poznaj najciekawsze atrakcje tej niewielkiej wioski.
Spis treści
Lanckorona – nazwa
Lanckorona to niewielka wieś znana też jako „miasto aniołów”. Miejscowość położona jest nieopodal Krakowa, a bliskość tej metropolii po części wpływa na jej nazwę. Określenie Lanckorona pochodzi od niemieckich słów „land”, czyli kraj oraz „krone” – korona. Nazwa ta nawiązuje do statusu Krakowa, który w momencie powstania wioski pełnił rolę stolicy Polski i siedziby naszych królów.
Lanckorona powstała też zresztą ze względu na częste wizyty Kazimierza III Wielkiego na podkrakowskich terenach. Średniowieczny król przyjeżdżał tam ze względu na bogactwo terenów łowieckich. Oprócz tego, że ówczesny władca przyczynił się do założenia miejscowości Lanckorona, to miał także wpływ na jej rozbudowę i późniejszy rozwój gospodarczo-społeczny.
Lanckorona – położenie geograficzne
Gmina Lanckorona wraz z miejscowością o tej samej nazwie, ulokowana jest w województwie małopolskim, a dokładniej w powiecie wadowickim. Wieś położona jest na Pogórzu Wielickim, które stanowi przedpola Beskidów. Zabudowania Lanckorony umiejscowione są w dolinie rzeki Skawinki oraz na zboczach Lanckorońskiej Góry zwanej też Górą Zamkową. Ze względu na charakterystyczną geolokalizację miejscowość znajduje się na średniej wysokości 545 m n.p.m. Cała wioska zajmuje powierzchnię liczącą niecałe 12 km² i znajduje się około 30 km na południe od Krakowa.
Dojazd z Krakowa i parking
Osoby bez prawa jazdy, będą niepocieszone faktem, iż do Lanckorony nie ma bezpośrednich połączeń transportu publicznego. Z Karkowa można pojechać busem lub pociągiem jedynie do Kalwarii Zebrzydowskiej. Miejscowość ta znajduje się ok. 5 km od samej Lanckorony. Decydując się na wycieczkę transportem współdzielonym, należy więc przygotować się na przesiadkę w kolejny autobus lub dłuższy spacer do docelowej miejscowości.
Najszybszym i najwygodniejszym sposobem dojazdu z Krakowa do Lanckorony będzie podróż samochodem. Najlepiej jest wybrać trasę prowadzącą przez obwodnicę A4, Zakopiankę oraz drogę krajową 52. Jazda z centrum byłej stolicy Polski powinna trwać około 40 minut.
Po dotarciu do Lanckorony auto trzeba gdzieś zaparkować. Samochód można zostawić w samym centrum miejscowości, ponieważ przy lanckorońskim rynku ulokowany jest parking mieszczący około 30 pojazdów. Dodatkowe miejsca postojowe znajdują się także obok pobliskiego kościoła oraz na tyłach lokalnego Urzędu Gminy przy ulicy Krakowskiej.
Zobacz także: Co warto zwiedzić w Krakowie?
Magiczna zabudowa wsi Lanckorona
Lanckorona jest niewielkim, ale za to urokliwym i oryginalnym ośrodkiem. Dlatego też jedną z głównych atrakcji wioski jest jej charakterystyczna zabudowa. Podczas przechadzki lanckorońskimi ulicami można zobaczyć piękne drewniane domy ze zdobnymi okiennicami i naczółkowymi dachami, które mają mocno wysunięte okapy. Budynki znajdujące się przy rynku oraz obok dróg wylotowych są obiektami powstałymi w drugiej połowie XIX wieku. Zachowane do dziś domki nadają miejscowości klimatu i rzadko spotykanego wyglądu.
Festiwal Aniołów w Lanckoronie
Do ciekawych atrakcji Lanckorony należy zaliczyć także festiwal, któremu miejscowość zawdzięcza przydomek polskiego „miasta aniołów”. Każdego roku mniej więcej w połowie grudnia w Lanckoronie odbywa się największe wydarzenie miejscowości. Mowa o Festiwalu Aniołów, który doczekał się już osiemnastu edycji.
Podczas trzydniowego eventu w Lanckoronie wiele się dzieje. W wiosce organizowany jest festyn, na którym odbywają się koncerty, wystawy artystyczne oraz warsztaty rękodzielnicze. Podczas wydarzenia mają miejsce także wernisaże, konkursy czy gry i zabawy dla najmłodszych uczestników festiwalu. Dodatkową atrakcją jest Targ Anielskich Przysmaków, gdzie można zakupić lokalne produkty oraz bożonarodzeniowe upominki.
Motywem całego wydarzenia są oczywiście anioły. Boscy patroni eventu pojawiają się zarówno w nazwach poszczególnych atrakcji festynu, jak i w całej jego oprawie wizualnej. Aniołowie pojawiają się też licznie na samych ulicach Lanckorony. W trakcie wydarzenia organizowany jest bowiem zlot i przemarsz aniołów. Uczestnicy anielskiego spaceru przebierają się za niebiańskich wysłanników i rok rocznie starają się pobić rekord ilości lanckorońskich aniołów.
Lanckorona – popularne atrakcje
Gmina Lanckorona i miasto o tej samej nazwie stanowią niewielkie ośrodki urbanistyczne. Mimo małych rozmiarów miejsca te posiadają całkiem sporą ofertę turystyczną. W Lanckoronie można zwiedzić klimatyczny rynek, muzeum historyczno-etnograficzne, ruiny zamku i kilka innych atrakcji. Poznaj wszystkie atuty polskiego „miasta aniołów”.
Rynek w Lanckoronie i XIX-wieczne domki
Do najpopularniejszych atrakcji niewielkiej Lanckorony należy klimatyczny rynek, stanowiący centrum miejscowości. Główny plac wioski wyróżnia ciekawe, pochyłe ułożenie. Rynek przybrał spadzisty charakter za sprawą umiejscowienia Lanckorony na stoku Zamkowej Góry. Takie ukształtowanie sprawia, że w wyższej części placu można zobaczyć szerszy horyzont i lepszy widok na beskidzką okolicę.
Oprócz pochyłej nawierzchni na lanckorońskim rynku można podziwiać także wspominane już zabudowania. Oryginalne domki z XIX wieku zostały zbudowane w centrum po ostatnim w dziejach pożarze miejscowości. Od tamtego czasu stoją dumnie na swoim miejscu i zapewniają Lanckoronie oryginalny, wielowiekowy wygląd.
Drewniane chaty wyróżniają się parterowymi oraz prostokątnymi konstrukcjami o wąskich frontach. Domy mają także charakterystycznie wysunięte dachy tworzące przed wejściem zacieniony obszar. Tego typu wykończenie było niegdyś popularne ze względu na stare prawo, które uznawało, że posesja kończy się tam, gdzie linia dachu.
Cała przyrynkowa zabudowa jest dość mocno zwarta. Budynki oddzielają jedynie niewielkie miedzuchy, czyli ciasne uliczki umożliwiające przejście pomiędzy domami. Niegdyś nad nimi umiejscowione były drewniane rynny odprowadzające deszczówkę.
Ruiny zamku w Lanckoronie
Zamek w Lanckoronie, a właściwie to jego ruiny, stanowią jedną z czołowych atrakcji miejscowości. Według historycznych źródeł obiekt został ufundowany przez Kazimierza Wielkiego i wybudowany w połowie XIV wieku. Jego przeznaczeniem było strzeżenie granicy między ziemią krakowską a Księstwem Oświęcimskim.
Na przestrzeni wieków obiekt wielokrotnie zmieniał właścicieli, ale najdłużej zabawił w rękach Zebrzydowskich. To właśnie w tym zamku przygotowywany był słynny rokosz wzniecony przez Mikołaja Zebrzydowskiego (marszałka wielkiego koronnego) przeciwko królowi Zygmuntowi III Wazie. Kolejnymi właścicielami zamku byli przedstawiciele rodów Czartoryskich oraz Wielopolskich.
Zamek w Lanckoronie odegrał także znaczącą rolę w historii rozbiorów Polski. To właśnie w tym obiekcie swoją bazę stworzyli konfederaci barscy pod dowództwem Kazimierza Pułaskiego. W rejonie zamku w 1769 roku wspomniany generał wygrał polsko-rosyjskie starcie zwane obroną Lanckorony. Dwa lata później nastąpił rewanż Rosjan, który tym razem zakończył się negatywnie dla konfederatów. Mimo bitewnej porażki Polaków wojskom rosyjskim nie udało się przejąć zamku.
Obiekt wkrótce potem został jednak zaadaptowany przez galicyjskie władze. Zamek w Lanckoronie przez pewien czas służył jako więzienie, ale później zakład karny przeniesiono do Wadowic. Wraz z likwidacją aresztu postanowiono zburzyć cały budynek. Zamek wysadzono w powietrze około 1880 roku. Ze średniowiecznej budowli do dziś pozostały jedynie fundamenty wież i pozostałości muru tarczowego.
Zobacz także: Zamek w Nidzicy – świetnie utrzymana krzyżacka twierdza na Mazurach. Przewodnik po zamku
Muzeum Regionalne
W Lanckoronie oprócz zabytków architektonicznych można też znaleźć edukacyjny ośrodek w postaci Muzeum Regionalnego. Miejsce to znane jest również pod nazwą Muzeum Etnograficzne Ziemi Lanckorońskiej. Atrakcja ulokowano w jednej z drewnianych chat znajdujących się przy rynku. Tradycyjny budynek ulokowany jest na skrzyżowaniu ulicy Piłsudskiego z Krakowską i stanowi jedną z nielicznych budowli, które przetrwały pożar w 1869 roku. Zabytkowa chata wyróżnia się na tle reszty zabudowy ponadprzeciętnie ładnym wykończeniem.
Muzeum Regionalne w Lanckoronie powstało w 1967 roku. Otwarcie ośrodka kulturalnego nastąpiło z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Lanckorony i krakowskiego profesora Antoniego Krajewskiego. Dlatego też muzeum nosi imię tego uczonego.
Na wystawie ośrodka znajdują się eksponaty z wykopalisk na terenie lanckorońskiego zamku oraz rękodzieło lokalnej społeczności. W kolekcji muzeum można podziwiać także dziewiętnastowieczne wyposażenie tamtejszych gospodarstw i ówczesne przedmioty codziennego użytku. Oprócz tego w obiekcie znajduje się również wystawa poświęcona konfederacji barskiej.
Zwiedzanie muzeum zajmuje około 30 minut. Ośrodek otwarty jest codziennie w godzinach 10-16, a w sobotę i niedzielę funkcjonuje nawet o godzinę dłużej. Normalny bilet wstępu do tej kulturalnej atrakcji kosztuje symboliczne 6 zł. Natomiast cena ulgowej wejściówki jest o złotówkę niższa.
Drewniane wille
W Lanckoronie można znaleźć zarówno niewielką, zabytkową zabudowę w formie parterowych domków, jak i pokaźne, drewniane wille ze stuletnią historią. W miejscowości znajdują się trzy reprezentatywne rezydencje o następujących nazwach: Willa Bajka, Willa Zamek oraz Willa Tadeusz. Każda z nich została wybudowana w okresie międzywojennym, kiedy to Lanckorona stała się znanym ośrodkiem wypoczynkowym.
We wszystkich willach można poczuć niezwykły klimat i odnieść wrażenie prawdziwej sielskości. Budynki ulokowane są przy szlakach turystycznych w wyższej części miasta. Z drewnianych wnętrz rozciągają się więc malownicze widoki na Lanckoronę oraz góry. Rustykalny styl i wszechobecna natura sprawiają, że wille są świetnym miejscem na spokojny pobyt z noclegiem.
Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela
Wśród ważnych obiektów Lanckorony na wyróżnienie zasługuje również Kościół Narodzenia św. Jana Chrzciciela. Obiekt ten został ufundowany przez Kazimierza Wielkiego w 1336 roku. Początkowa konstrukcja kościoła utrzymana była w stylu gotyckim, ale na przestrzeni wieków budynek wielokrotnie ulegał przekształceniom.
Na początku XVIII wieku do kościoła dobudowano Kaplicę Różańcową z barokowym ołtarzem. Natomiast w okresie konfederacji barskiej świątynia została podpalona przez Moskali i uległa licznym zniszczeniom. W trakcie odbudowy obiektu w miejsce drewnianej wieży postawioną murowaną. Po zakończeniu prac w 1894 r. nastąpiło poświęcenie kościoła.
Sklepiki z ceramiką
Lanckoronę wyróżniają nie tylko drewniane chaty, wiekowe wille czy anielskie wydarzenia. Ta niewielka podkrakowska miejscowość słynie także z ceramiki. Ten gatunek rękodzieła jest tutaj niezwykle popularny, przez co w obrębie miasteczka znajduje się wiele sklepików z twórczością lokalnej społeczności. Wyroby ceramiczne zazwyczaj przybierają funkcjonalne formy naczyń takich jak talerze, dzbanki lub kubki. Jednak wiele sprzedawców oferuje także ceramiczne pamiątki w postaci figurek czy nawet ozdobnych magnesów.
Gdzie zjeść w Lanckoronie?
Wycieczkę do Lanckorony warto wzbogacić o wizytę w tamtejszych lokalach gastronomicznych. Do polecanych miejsc należą znane w całej okolicy Cafe Arka oraz Cafe Pensjonat. Pierwszy lokal mieści się niedaleko centrum, przy skrzyżowaniu ulicy Świętokrzyskiej oraz Zamkowej. Cafe Arka słynie z pysznych pierogów i deserów. Natomiast w lanckorońskim „pensjonacie” warto zamówić klasyczny domowy obiad. Ta druga gospoda ulokowana jest w samym rynku. Obydwa obiekty mieszczą się w zabytkowych chatach, dzięki czemu zapewniają klimatyczne wnętrza.
Lanckorona – noclegi
Choć Lanckoronę można zwiedzić praktycznie w jeden dzień, to część turystów chętnie zostaje tutaj na dłużej. Bliskość natury, klimat „miasta aniołów”, a także oryginalne miejsca noclegowe zachęcają do spędzenia nocy w tej spokojnej wiosce. Decydując się na kilkudniowy wyjazd do Lanckorony, można zarezerwować pokój w jednym z lokalnych hotelów albo w prywatnych ośrodkach agroturystycznych. Ciekawym rozwiązaniem będzie także nocleg we wspominanych wcześniej drewnianych willach.
Atrakcje w pobliżu Lanckorony
Lanckorona ulokowana jest w niewielkiej odległości od znanych miejscowości takich jak Kalwaria Zebrzydowska czy Wadowice. Wycieczkę do „miasta aniołów” można więc połączyć z wizytą w większych ośrodkach turystycznych. Jeśli jednak masz dość zwiedzania i wolałbyś odpocząć, z Lanckorony możesz udać się również nad pobliskie jezioro, czyli zaporowy zbiornik retencyjny na Skawie. Geolokalizacja Lanckorony oferuje także możliwość aktywnego wypoczynku. Zwiedzanie podkrakowskiej wioski warto połączyć z wejściem na Babią Górę, która znajduje się w niedalekim Beskidzie Żywieckim.
Lanckorona to ciekawa wioska z bogatą ofertą turystyczną. Dziewiętnastowieczne zabudowania, historyczny zamek czy ceramiczne sklepiki to elementy szczególnie wyróżniające Lanckoronę. Bliskość do wielu znanych ośrodków urbanistycznych stanowi dodatkowy atut tego polskiego „miasta aniołów”.
